بیماری های زنان طیف گسترده‌ای داشته و به دلیل تفاوت‌هایی که با بیماری‌های مردان دارند، به طور خاصی به آنها توجه می‌شوند. زنان باید در رابطه با مشکلات مربوط به بلوغ، بارداری، یائسگی و سرطان‌های شایع اطلاعات کافی داشته‌باشند تا به‌موقع برای درمان آنها اقدام کنند. فرقی ندارد در مرحله بلوغ هستید، رابطه جنسی دارید، تصمیم دارید باردار شوید یا به دوره یائسگی نزدیک می‌شوید، در هر صورت احتمال بروز بیماری‌ها و مشکلاتی وجود دارد. در این مطلب همراه ما باشید تا انواع بیماری های زنان را به شما معرفی کنیم و توضیح دهیم که هر بیماری چه علائمی داشته و چگونه زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اگر دچار علائم مشکوکی هستید و احتمال می‌دهید که دچار یکی از بیماری های زنان شده باشید، باید به دکتر زنان مراجعه کنید. متخصص علائم شما را بررسی کرده و آزمایش‌های لازم را برای تشخیص بیماری تجویز می‌کند.

آشنایی با انواع بیماری های شایع زنان و لیست بیماری های زنان

بیماری‌های مختلف هم زنان و هم مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اما برخی از بیماری‌ها فقط زنان را تحت تاثیر قرار داده یا به شکل متفاوتی سلامت آنها را تهدید می‌کند. آمار سرطان‌های مختص خانم‌ها مانند سرطان سینه و سرطان دهانه رحم بالا بوده و مسائلی مانند یائسگی و بارداری مشکلات زیادی برای زنان ایجاد می‌کنند. برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی، افسردگی و اضطراب در میان زنان شیوع بیشتری دارد. همچنین بیماری‌های مقاربتی و بیماری‌های دستگاه ادراری زنان را بیشتر تحت تاثیر قرار داده و عوارض بیشتری در آنها ایجاد می‌کنند. بیماری های زنان به انگلیسی gynecological complications گفته می‌شود.

به همین دلیل لازم است خانم‌ها در مورد بیماری های زنان آگاهی داشته باشند و در صورت بروز علائم مشکوک یا وجود عوامل خطر برای جلوگیری و درمان آنها به‌موقع اقدام کنند.

۱. فشار خون در بارداری از بیماری های زنان و زایمان

فشارخون طبیعی در زنان باردار باید ۱۲/۸ باشد. اگر فشار بیش از این مقدار شود، شخص دچار فشارخون بارداری است. این عارضه می‌تواند خطرات مختلفی برای مادر و جنین داشته‌باشد. مهم‌ترین عارضه خطر کاهش جریان خون به جفت است. در نتیجه جنین اکسیژن و مواد مغذی را به مقدار کافی دریافت نمی‌کند. در نتیجه ممکن است رشد آهسته‌ای داشته‌باشد و در زمان تولد وزن او کم باشد. همچنین احتمال زایمان زودرس در این زنان بالا است.

اگر دچار چنین مشکلاتی در دوره پریود هستید، حتما به متخصص زنان مراجعه کنید. متخصص علائم شما را بررسی کرده و علت بروز چنین عارضه‌ای را تشخیص می‌دهد.

۲. مشکلات مربوط به پریود از شایع ترین بیماری های زنان

هر خانمی در هر سنی ممکن است مشکلاتی مربوط به پریود داشته‌باشد. در برخی از افراد درد پریود بسیار شدید بوده که به آن آمنوره می‌گویند. این عارضه انجام فعالیت‌های روزانه را با مشکل روبرو می‌کند و مسکن‌های بدون نسخه در تسکین درد تاثیری ندارند. برخی از خانم‌ها نیز ممکن است خونریزی غیرطبیعی داشته باشند. این مشکل شامل خونریزی بیش از حد قاعدگی، عدم خونریزی در دوره پریود یا خونریزی بین دوره‌ها است.

۳. بیماری های دهانه رحم

دهانه رحم جز بافت‌هایی است که احتمال بروز بیماری‌های مختلف در آن وجود دارد. جدی‌ترین بیماری های دهانه رحم سرطان دهانه رحم است که با آزمایش پاپ‌اسمیر تشخیص داده می‌شود. اما به جز این بیماری، مشکلات دیگری هم ممکن است در دهانه رحم ایجاد شود. التهاب دهانه رحم از بیماری‌های شایع است که به دلیل عفونت به وجود می‌آید. عدم درمان عفونت در طولانی‌مدت باعث التهاب دهانه رحم می‌شود.

ناتوانی رحم بیماری دیگری است که در زمان بارداری رخ می‌دهد. در این بیماری دهانه رحم زودتر از زمان تولد باز می‌شود. بیماری دیگر مربوط به دهانه رحم، پولیپ‌ها و کیست‌های این ناحیه هستند.

۴. پولیپ رحم

پولیپ رحم ضایعاتی است که به دیواره رحم متصل می‌شود. بیشتر در خانم‌هایی که در حال گذراندن دوره یائسگی هستند، این عارضه دیده می‌شود. زمانی که سلول‌ها در پوشش آندومتر بیش از حد رشد می‌کنند، پولیپ به وجود می‌آید. به همین دلیل به آن پولیپ آندومتر هم می‌گویند. معمولا آنها خوش‌خیم هستند. اما گاهی ممکن است پولیپ پیش سرطانی باشد و باعث ایجاد سرطان شود.

۵. عفونت رحم

معمولا عفونت درمان نشده در دهانه رحم یا واژن می‌تواند به رحم و تخمدان‌ها منتقل شده و باعث عفونت رحم شود. عفونت‌های مقاربتی مانند باکتری کلامیدیا و سوزاک نیز عفونت رحم را ایجاد می‌کنند. اگر رابطه جنسی محافظت نشده داشته‌اید، باید برای تشخیص بیماری مقاربتی و احتمال عفونت رحم به متخصص مراجعه کنید.

۶. فیبروم رحم

فیبروم رحم یکی از مشکلات شایع زنان در سنین باروری است. فیبروم تومور خوش‌خیمی است که در رحم به وجود می‌آید. سلول‌های ماهیچه یا بافت مربوط به درون و اطراف دیواره رحم ممکن است رشد کنند و فیبروم را به وجود بیاورند. علت بروز این بیماری هنوز مشخص نیست. اما عواملی مانند اضافه‌وزن احتمال بروز آن را بالا می‌برند.

افرادی که دچار بیماری فیبروئید هستند، پریودهای سنگین دارند یا خارج از زمان پریود دچار خونریزی می‌شوند. درد در قسمت پایینی کمر نیز از علائم فیبروم است. این خانم‌ها در زمان رابطه جنسی درد احساس می‌کنند. همچنین این بیماری زنان می‌‌تواند باعث مشکلات در باروری شود. ناباروری، سقط جنین یا زایمان زودرس ازاین‌دست مشکلات هستند.

۷. سرطان سینه

سرطان سینه یکی از سرطان‌های شایع است که زنان زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. معمولا با وجود توده‌ای در سینه تشخیص داده می‌شود. رایج‌ترین سرطان سینه نوعی است که از پوشش مجاری سیر شروع شده و به بافت‌های دیگر سرایت می‌کند. تهاجمی‌ترین سرطانی که زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، همین سرطان است.
۸. سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم از قسمت تحتانی رحم شروع می‌شود. این سرطان علائمی مانند ترشح و درد هنگام رابطه جنسی ایجاد می‌کند. از دلایل اصلی ابتلا به این سرطان می‌توان به زگیل تناسلی (HPV) اشاره کرد. برای تشخیص به‌موقع سرطان دهانه رحم باید هر ۳ سال یک‌بار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهید.

۹. سرطان تخمدان

سرطان تخمدان از سلول‌های تخمدان شروع شده و می‌تواند به بافت‌های دیگر سرایت کند. معمولا این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد. به همین دلیل به آن قاتل خاموش می‌گویند. زنان ممکن است در هر سنی به سرطان تخمدان مبتلا شوند. اما با افزایش سن احتمال ابتلا به آن افزایش می‌یابد.

۱۰. بیماری های مقاربتی از بیماری های شایع زنان

بیماری های مقاربتی در صورت ایجاد رابطه جنسی با فرد آلوده منتقل می‌شوند. منشا آنها ممکن است ویروس، باکتری یا انگل باشد. بیش از ۲۰ نوع بیماری مقاربتی وجود دارد. اما برخی از آنها شیوع بیشتری پیدا کرده‌اند. اگر منشا بیماری مقاربتی باکتری یا انگل باشد، با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. اما اگر منشا آن ویروس باشد، درمانی برای آن وجود ندارد. برخی داروهای ضدویروسی می‌توانند علائم بیماری را کنترل کنند.

بیماری‌های مقاربتی هم زنان و هم مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اما معمولا عوارض آنها برای زنان شدیدتر است. اگر شخص باردار باشد، بیماری می‌تواند به جنین هم آسیب وارد کند.

۱۱. درد زیر شکم در زنان

بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث درد زیر شکم در زنان شوند. نمی‌توان تنها با این علامت بیماری زنان را تشخیص داد. حتی گاهی بیماری‌های مربوط به روده و سیستم ادراری هم این علامت را ایجاد می‌کنند. بیماری‌هایی که این نشانه را دارند، شامل عفونت دستگاه ادراری، کیست تخمدان، فیبروم، سندروم روده تحریک‌پذیر، آپاندیسیت و بیماری‌های التهابی روده می‌شود.

۱۲. چسبندگی رحم

در بیماری چسبندگی رحم دیواره‌ها ضخیم شده و فضای داخل رحم بسیار کوچک می‌شود. آسیب یا عفونت آندومتر می‌تواند چسبندگی رحم را ایجاد کند. با وجود چنین عارضه‌ای امکان باردار شدن وجود دارد. اما چسبندگی برای جنین خطرناک بوده و امکان سقط جنین یا مرده‌زایی وجود دارد.

۱۳. کیست تخمدان از بیماری های دخترانه و زنانه

کیست تخمدان کیست‌هایی پر از مایع است که در تخمدان یا روی آن ایجاد می‌شوند. معمولا این کیست‌ها علائمی ایجاد نکرده و درد کمی دارند. در بسیاری از افراد پس از چند ماه کیست تخمدان خودبه‌خود برطرف می‌شود. اما اگر کیست‌ها در تخمدان بترکند، می‌توانند عوارضی ایجاد کنند. به همین دلیل باید برای تشخیص و درمان آن به دکتر زنان مراجعه کرد.

۱۴. سندروم تخمدان پلی کیستیک

در سال‌های اخیر میزان ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک در زنان بسیار افزایش پیدا کرده است. PCOS از بیماری های زنان است که باید به علائم آن توجه داشت. در این بیماری تخمدان‌ها یا غدد فوق‌کلیوی هورمون مردانه زیادی را تولید می‌کنند. در نتیجه کیست‌هایی پر از مایع در تخمدان‌ها تشکیل می‌شود. این بیماری در زنان چاق بیشتر شایع بوده و عدم مدیریت آن احتمال ابتلا به دیابت و بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.

از علائم اصلی آن می‌توان به درد لگن، ناباروری، رشد موهای زائد روی صورت و شکم، طاسی یا نازک شدن مو، آکنه، چرب شدن پوست، شوره سر و لکه‌های پوستی قهوه‌ای اشاره کرد.

۱۵. خشکی واژن

خشکی واژن عارضه‌ای است که هر خانمی ممکن است در طول زندگی خود با آن مواجه شود. این عارضه می‌تواند رابطه جنسی را دردناک کند. عوامل مختلفی مانند مصرف داروهای خاص، کاهش هورمون یا شیردهی باعث بروز این بیماری می‌شود. خشکی واژن از علائم اصلی شروع یائسگی است. به همین دلیل بسیاری از خانم‌ها در سنین یائسگی این عارضه را تجربه می‌کنند.

۱۶. افتادگی رحم یکی از بیماری های شایع زنان

در بیماری افتادگی رحم، عضلات و رباط‌های کف لگن ضعیف شده و نمی‌توانند رحم را در جای خود نگه دارند. در نتیجه رحم به سمت واژن حرکت کرده و ممکن است از آن بیرون بزند. معمولا خانم‌هایی که چندین زایمان طبیعی داشته‌اند، در سنین یائسگی دچار این مشکل می‌شوند. اگر افتادگی رحم خفیف باشد، نیازی به درمان نبوده، اما افتادگی شدید نیاز به درمان دارد.
۱۷. واژینیسموس
واژینیسموس نوعی واکنش غیرارادی بدن است. زمانی که جسمی خاص یا هر نوع دخولی به واژن اتفاق می‌افتد، عضلات واژن به‌صورت غیرارادی سفت می‌شوند. در نتیجه امکان دخول وجود ندارد. حتی گاهی ممکن است شخص رابطه جنسی بدون درد داشته‌باشد. اما پس از مدتی دچار واژینیسموس شود. درمان این مشکل زمان‌بر بوده و باید برای آن صبر و حوصله داشته‌باشید.

۱۸. اندومتریوز یک بیماری رحم در زنان

اندومتریوز یکی از مشکلات شایع است که رحم زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بیماری بافت پوشش رحم در قسمت‌های دیگر مانند تخمدان‌ها، پشت رحم یا حتی در مثانه و روده رشد می‌کنند. معمولا اندومتریوز محدود به همین اندام‌ها بوده و در قسمت‌های دیگر بدن رشد نمی‌کند.

این بیماری باعث بروز عوارضی مانند درد، پریود سنگین و ناباروری می‌شود. در این زنان درد بیشتر در ناحیه شکم و کمر یا لگن احساس می‌شود. در برخی از خانم‌ها نیز هیچ علامتی وجود نداشته و تنها در زمان بارداری مشکلات مربوط به اندومتریوز خود را نشان می‌دهند.

۱۹. عفونت قارچی واژن

عفونت قارچی واژن ممکن است برای هر زنی در هر سنی اتفاق بیفتد. این نوع عفونت شایع بوده اما عوارض جدی ندارد. اگر دچار علائمی مانند سوزش، خارش، ترشح سفید و بدبو هستید، حتما به متخصص زنان مراجعه کنید تا احتمال ابتلا به عفونت بررسی شود. علائم عفونت قارچی شبیه به بیماری‌های مقاربتی است و باید این نشانه‌ها را جدی گرفت.

۲۰. درد هنگام مقاربت

عوامل مختلفی می‌توانند باعث درد هنگام مقاربت شوند. در حالت طبیعی هنگام رابطه جنسی نباید هیچ دردی داشته باشید. درصورتی‌که دچار چنین عارضه‌ای هستید، باید به دکتر زنان مراجعه کنید. درد ممکن است در واژن یا در عمق لگن احساس شود. گاهی ممکن است عفونت مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک یا تب‌خال تناسلی باعث بروز این نشانه شوند. اما شایع‌ترین علت آن عفونت ناحیه تناسلی یا دستگاه ادراری است. واژینیسموس هم باعث درد هنگام رابطه جنسی می‌شود.

۲۱. بوی بد واژن

بوی بد واژن می‌تواند نشانه بیماری‌های مختلفی باشد. به همین دلیل در صورت بروز چنین علامتی باید برای تشخیص علت آن به دکتر زنان مراجعه کنید. واژینوز باکتریال از دلایل شایع بوی بد واژن است. این باکتری در واژن وجود داشته و رشد بیش‌از‌حد آن باعث بوی بد می‌شود. عوامل دیگری مانند عدم رعایت بهداشت، گذاشتن تامپون به مدت طولانی، تریکومونیازیس، سرطان دهانه رحم و سرطان واژن باعث بوی بد واژن می‌شوند.

تشخیص بیماری های شایع زنان چگونه انجام می شود؟

اگر علائم بیماری‌های زنان را دارید و یا زندگی جنسی با سیکل‌های قاعدگی شما دچار تغییرات غیرطبیعی شده‌است، باید برای بررسی علت این تغییرات اقدامات لازم را انجام دهید. یکی از اصلی‌ترین و ساده‌ترین راه‌ها برای تشخیص این مشکلات و مسائل، مراجعه به دکتر زنان است. زمانی‌که به دکتر زنان یا دکتر مامایی مراجعه می‌کنید، با معاینه‌ی فیزیکی و گرفتن شرح حال از شما، بسیاری از مشکلات و بیماری‌های شایع زنانه تشخیص داده‌می‌شوند. روش‌های زیر برای تشخیص مشکلات و بیماری‌های زنان مورد استفاده قرار می‌گیرند:

گرفتن شرح حال از بیمار
معاینه‌ی فیزیکی و بررسی و مشاهده
گرفتن پاپ اسمیر و بررسی نمونه
استفاده از کولپوسکوپی و روش‌های مشاهده‌ی دقیق‌تر دستگاه تناسلی زنانه
آزمایش‌ها و بررسی‌های مختلف مانند آزمایش خون و آزمایش ادرار
نمونه برداری و بیوپسی
سونوگرافی
هیستروسکوپی

هر کدام از روش‌های بالا در صورت لزوم برای تشخیص بیماری‌های مختلف زنان بر اساس شرح حالی که بیمار می‌دهد و معاینه‌ای که دکتر انجام می‌دهد، درخواست می‌شوند.

درمان بیماری های زنان چیست؟

در صورتیکه به بیماری‌های زنان مبتلا باشید، برای درمان آنها باید به دکتر زنان مراجعه کنید. روش‌های زیر ممکن است که برای درمان انواع بیماری‌های زنان و متناسب با نوع بیماری و شدت آن مورد استفاده قرار بگیرند:

درمان علامتی و محافظه کارانه
درمان دارویی
جراحی
استفاده از روش‌های تشخیصی که درمانی هم هستند (مثل هیستروسکوپی)

توجه داشته‌باشید که اگر سریعا به علائم توجه کنید و روتین‌های مراقبت زنان را انجام دهید، دکتر به موقع بیماری شما را تشخیص می‌دهد و برای درمان آن اقدامات لازم را در نظر می‌گیرد.

آیا می توان از بیماری های شایع زنان پیشگیری کرد؟

بله. یکی از اصلی‌ترین راه‌‌های پیشگیری از بیماری‌های زنان، مراجعه‌ی منظم به دکتر زنان یا ماما و انجام چکاپ‌های روتین زنان است. در اینصورت اگر مشکلی در حال وقوع باشد، قبل از اینکه بدتر شود، می‌توان آن را تشخیص داد.

برای تشخیص و درمان بیماری های زنان به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

بیماری های زنان طیف گسترده‌ای داشته و هر خانمی در هر مرحله از زندگی خود ممکن است به این بیماری‌ها دچار شود. بیماری‌های مانند سرطان سینه، سرطان دهانه رحم، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و فیبروم رحم جز بیماری‌های شایع هستند که فقط در خانم‌ها ایجاد می‌شوند. برخی از بیماری‌ها نیز مانند بیماری‌های مقاربتی و بیماری‌های قلبی در هر دو جنسیت ایجاد می‌شوند. اما معمولا در خانم‌ها شیوع بیشتری داشته یا عوارض جدی‌تری ایجاد می‌کنند.

به همین دلیل خانم‌ها باید برای جلوگیری یا درمان به‌موقع بیماری های زنان چکاپ سالانه را در برنامه خود قرار دهند. برای تشخیص و درمان این بیماری‌ها باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.