زایمان زودرس چیست؟ یا زایمان ترم چیست؟ آیا علائم زایمان زودرس قابل پیشگیری هستند؟ این‌ها یکی از سوالاتی است که خانم‌های باردار باید به آن توجه کنند. مادرها و پدرها در مورد آینده و سلامت کودک خود احساس ترس می‌کنند و در این مسئله، ترس خانم‌ها به مراتب از آقایان بیشتر است؛ چرا که بعد از تصمیم به بچه‌دار شدن، مادران بایستی از سلامت جسمانی کافی برخوردار باشند تا بتوانند نوزادان سالمی را به دنیا بیاورند. در جهان امروز، به طور روزانه بسیاری از نوزادان به شکل نارس و یا زودرس به دنیا می‌آیند و هرچه کودکی زودتر متولد شود، خطرات بیشتری سلامتی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زایمان زودرس آینده سختی را برای یک کودک رقم می‌زند و ممکن است در رشد جسمانی و عقلی او اختلال ایجاد کند. زایمان زودرس علت‌های مختلفی دارد که یکی از شایع‌ترین دلایل آن چاقی و اضافه وزن مفرط مادران در دوران بارداری است!
زایمان زودرس چیست؟ اکثر بارداری‌ها تا 40 هفته طول می‌کشد. اما گاهی اوقات زایمان کردن یک نوزاد اتفاق می‌افتد که به این حالت، زایمان پره ترم یا زودرس گفته می‌شود. زایمان زودرس ممکن است خطرات زیادی را برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد.
زایمان زودرس چه عوارضی دارد؟
زایمان زودرس می‌تواند مشکلات جدی سلامتی و یا حتی مرگ در خانم باردار و جنین را به دنبال داشته باشد. به طور کلی بلوغ جنین در هنگام تولد صورت می‌گیرد که در این دوره شانس بقا و سلامت جنین را افزایش می‌دهد. عوارض نوزادی شامل:
- احتمال بروز مشکلات تنفسی در برخی از نوزادان نارس
- احتمال افزایش خطر خونریزی مغزی
- تحت تأثیر قرار گرفتن سیستم عصبی جنین، دستگاه گوارش، و سایر اندام‌ها
- افزایش احتمال ابتلا به عفونت و زردی نوزاد
- مشکلات تغذیه‌ای و همچنین مشکل حفظ درجه‌ی حرارت بدن
- گاهی اوقات زنده ماندن جنین عواقبی نظیر بیماری ریوی مزمن، اختلال شنوایی و بینایی، فلج مغزی و مشکلات رشد را به دنبال دارد.
اکثر نوزادان نارس که بین هفته‌های 34 و 37 بارداری به دنیا می‌آیند، اختلالات کمتری نسبت به نوزادانی که قبل از هفته 34 بارداری به دنیا آمده‌اند دارند. با این حال آن‌ها هم در معرض خطر بالاتری نسبت به کودکانی که دوران بارداری را به طور کامل طی کرده‌اند، هستند.
در صورت مراجعه خانم باردار به پزشک با درد زایمان قبل از هفته 34 بارداری، دلیلی بر ختم سریع بارداری نیست، تیم پزشکی برای چند روز زایمان را به تأخیر می‌اندازند تا در این مدت، برای رشد سریع‌تر ریه‌ها و سایر اندام‌های جنین کورتیکواستروئیدها را تجویز کنند که باعث افزایش شانس زنده ماندن جنین و به حداقل رساندن برخی از خطرات مرتبط با زایمان زودرس شوند.
چرا بعضی زنان زودتر از موعد زایمان می‌کنند؟
با اینکه علت زایمان زودرس مشخص نیست، اما فاکتورهای مختلفی در ایجاد آن نقش دارند که عبارتند از:
- عفونت : برخی عفونت‌های دستگاه تناسلی باعث افزایش احتمال زایمان زودرس می‌شود.
موادی توسط باکتری‌های موجود در دستگاه تناسلی تولید می‌شود که غشای اطراف کیسه‌ی آمنیوتیک را تضعیف می‌کند و باعث پاره شدن آن می‌شود. حتی در صورت عدم تضعیف غشاها، باکتری‌ها، عفونت و التهاب در رحم ایجاد می‌کنند، که منجر به زنجیره‌ای از اختلالات و در نهایت منجر به زایمان زودرس می‌شوند. انواع عفونت‌ها شامل موارد زیر است:
- کلامیدیا و گنوره: قبل از زایمان، خانم باردار از لحاظ کلامیدیا و گنوره مورد آزمایش قرار می‌گیرد. در صورت مثبت بودن جواب آزمایش بیماری‌های مقاربتی، خانم باردار و همسرش باید بلافاصله درمان شوند و پس از درمان نیز مورد بررسی قرار گیرند. استفاده از کاندوم در بقیه دوران بارداری توصیه می‌شود.
- واژینوز باکتریال: در صورت داشتن سابقه زایمان زودرس، خانم باردار از نظر واژینوز باکتریال (BV) مورد بررسی قرار می‌گیرد، اگر چه برخی از مطالعات نشان داده‌اند که درمان واژینوز باکتریال (BV) در سه‌ماهه‌ی دوم و سوم، خطر زایمان زودرس را در خانم‌هایی که سابقه‌ی زایمان زودرس داشته‌اند کاهش می‌دهد، اما در برخی پژوهش‌ها درمان بی‌تأثیر بوده است.
- عفونت سایر اندام ها: عفونت‌های ایجاد شده در اندام‌های غیر رحمی، مانند عفونت کلیه، ذات‌الریه و آپاندیس خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
- عفونت ادراری: مانند باکتریوری بدون علامت (با وجود باکتری‌ها در ادرار هیچ نشانه‌ای مشاهده نمی‌شود)، ریسک تولد زودرس را افزایش می‌دهد.
- بروز اختلالات مربوط به جفت: مانند جفت سرراهی، چسبندگی جفت و یا جداشدن زودرس جفت
- بزرگ بودن بیش از حد رحم مادر: اغلب این مورد در بارداری‌های چند قلویی و یا افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک مشاهده می‌شود.
- اختلالات ساختاری در رحم یا دهانه‌ی رحم: به عنوان مثال، کوتاه بودن دهانه‌ی رحم نسبت به حالت طبیعی (کمتر از 25 میلی‌متر) که دهانه‌ی رحم بدون انقباض گشاد و یا باز می‌شود. این حالت به عنوان نارسایی دهانه‌ی رحم شناخته شده که می‌تواند به دلیل عمل جراحی گردن رحم ایجاد شود.
چه افرادی زودتر زایمان می‌کنند؟
عوامل مختلفی در بروز زایمان زودرس دخالت دارند، اما بیش از نیمی از عوامل خطری که باعث بروز زایمان‌های زودرسِ خود به خودی می‌شوند، هنوز شناسایی نشده است.
به طور کلی عوامل افزایش‌دهنده‌ی خطر زایمان زودرس شامل موارد زیر است:
- عوامل ژنتیکی؛
- سابقه‌ی قبلی زایمان زودرس؛
- بارداری‌های دوقلویی یا چندقلویی؛
- بارداری در سن کمتر از 17 یا بیشتر از 35 سال؛
- کاهش وزن قبل از بارداری و یا عدم کسب وزن مناسب در دوران بارداری؛
- خونریزی واژینال در سه‌ماهه‌ی اول و دوم بارداری، که خونریزی واژینال در سه‌ماهه‌ی اول خطر بیشتری دارد؛
- کم‌خونی متوسط تا شدید در اوایل بارداری؛
- مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر (به خصوص کوکائین) در دوران بارداری؛
- در خانم‌هایی که با کمک درمان‌های ناباروری، باردار شده‌اند؛
- سطح اجتماعی و اقتصادی پایین؛
- سطح بالایی از استرس، استرس شدید باعث آزاد شدن هورمونی می‌شود که می‌تواند منجر به انقباضات رحمی و زایمان زودرس شود؛
- خشونت خانگی؛ خانم‌هایی که قربانی خشونت‌های خانگی می‌شوند، در معرض خطر بالاتری برای زایمان زودرس خود به خودی هستند؛
- مطالعات نشان داده زنانی که کار شیفت شب و یا مشاغل بسیار طاقت‌فرسا انجام می‌دهند نیز در خطر بیشتری برای زایمان زودرس هستند.
چگونه زایمان زودرس را تشخیص می‌دهند؟
دو روش غربالگری برای تشخیص زایمان زودرس و یا احتمال ابتلا به این عارضه وجود دارد که عبارتند از:
- اندازه‌گیری طول دهانه‌ی رحم با سونوگرافی
در ابتدا پزشک معالج جنین را از نظر اختلالات جنینی (مانند نارسایی قلبی) و مادر را از نظر انقباضات رحم مورد بررسی قرار می‌دهد. سپس دهانه‌ی رحم را از لحاظ اتساع یا افاسمان (نازک شدن دهانه‌ی رحم) معاینه کرده و برای بررسی عفونت و فیبرونکتین جنینی از یک سوآب واژینال استفاده می‌کند. اغلب با انجام سونوگرافی میزان مایع آمنیوتیک و همچنین اندازه و سن جنین ارزیابی می‌شود. در صورت عدم مشاهده‌ی اتساع دهانه‌ی رحمی و هرگونه اختلال در شرایط جنین و خانم باردار با توجه به توصیه‌های ارائه شده توسط پزشک معالج مانند استراحت نسبی در منزل، خانم باردار مرخص می‌شود. پزشک با توجه به دهانه‌ی رحم غیر طبیعی در هنگام معاینه، فشار لگنی یا درد، کمر درد، ترشح موکوس بیشتر، لکه‌بینی یا خونریزی واژینال، سونوگرافی را درخواست می‌کند.
با مشاهده‌ی تغییر دهانه‌ی رحم در سونوگرافی، پزشک به کاهش فعالیت بدنی و کار، پرهیز از رابطه‌ی جنسی و ترک سیگار توصیه می‌کند. بسته به وضعیت مادر و سن جنین، سونوگرافی دیگری در هفته‌های آینده نیز صورت می‌گیرد.
اگر تغییر دهانه‌ی رحم در هفته‌ای کمتر از هفته‌ی 24 بارداری صورت گیرد و انقباض در دهانه‌ی رحم مشاهد نشود، پزشک سرکلاژ را انجام می‌دهد. سرکلاژ روشی است که دهانه‌ی رحم با استفاده از بخیه دوخته می‌شود تا با بسته شدن دهانه‌ی رحم، از تولد نوزاد نارس جلوگیری شود.
- غربالگری فیبرونکتین جنینی
این تست برای خانم‌های بارداری که دارای انقباضات و یا سایر علایم زایمان زودرس هستند، انجام می‌شود. فیبرونکتین جنینی (FFN) پروتئین تولید شده توسط جنین است. تولید بیش از حد FFN در ترشحات دهانه‌ی رحم و واژن بین هفته‌های 24 تا 34 بارداری، نشانگر خطر بالاتری برای زایمان زودرس است. در صورت مثبت بودن نتیجه FFN، پزشک بی‌درنگ داروهای جلوگیری از زایمان و همچنین کورتیکواستروئیدها را برای بلوغ سریع‌تر ریه‌های جنین تجویز می‌کند.
اگر نتیجه‌ی آزمایش FFN منفی باشد، احتمال ختم بارداری در دو هفته‌ی آینده بسیار بعید است. این نتیجه‌ی منفی، خیال خانم باردار را از بستری شدن در بیمارستان و یا اجتناب از انجام سایر درمان‌های غیرضروری راحت می‌کند.
+
+
+
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.