مقدمه
فیبروم رحم یکی از شایعترین تومورهای خوشخیم دستگاه تناسلی زنان است که میتواند در دورههای مختلف زندگی، بهویژه در سالهای باروری، سلامت جسمی و روانی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. آشنایی با علائم، دلایل بروز و روشهای درمانی فیبروم رحم، نه تنها موجب تشخیص بهموقع و مدیریت بهتر این بیماری میشود، بلکه از بسیاری از عوارض ناخواسته آن نیز جلوگیری میکند.
فیبروم رحم چیست؟
فیبرومها یا “میومها” تومورهایی خوشخیم هستند که از بافت عضلانی رحم رشد میکنند. این تودهها معمولاً سرطانی نیستند و بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری آنها، میتوانند بدون علامت باقی بمانند یا باعث بروز علائم آزاردهندهای شوند.
فیبرومها به سه دسته کلی تقسیم میشوند:
زیرمخاطی (Submucosal): رشد در داخل حفره رحم و معمولاً باعث خونریزی شدید قاعدگی میشود.
میانهای (Intramural): رشد در دیواره عضلانی رحم که میتواند موجب بزرگ شدن رحم و احساس فشار شود.
زیرصفاقی (Subserosal): رشد به سمت خارج رحم که معمولاً کمعلائمتر است اما در صورت بزرگ بودن، باعث فشار بر ارگانهای مجاور میشود.
علائم فیبروم رحم
بسیاری از زنان مبتلا به فیبروم هیچ علامتی ندارند و این تودهها بهصورت اتفاقی در سونوگرافی کشف میشوند. اما در موارد علامتدار، شایعترین نشانهها عبارتاند از:
خونریزیهای شدید و طولانیمدت قاعدگی
دردهای لگنی یا احساس فشار در ناحیه شکم
تکرر ادرار یا دشواری در تخلیه کامل مثانه
یبوست مزمن
درد هنگام نزدیکی جنسی
ناباروری یا سقطهای مکرر
دلایل بروز فیبروم رحم
علت دقیق پیدایش فیبروم هنوز کاملاً مشخص نیست، اما عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:
هورمونها: استروژن و پروژسترون دو هورمون اصلی مؤثر در رشد فیبرومها هستند. به همین دلیل، فیبرومها در دوران یائسگی که سطح این هورمونها کاهش مییابد، اغلب کوچک میشوند یا دیگر رشد نمیکنند.
ژنتیک: زنانی که در خانواده آنها سابقه فیبروم وجود دارد، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
وزن و سبک زندگی: اضافهوزن و چاقی میتواند خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهد. همچنین، مصرف گوشت قرمز زیاد و کمبود سبزیجات نیز از عوامل مستعدکننده محسوب میشود.
عوامل محیطی و تغذیهای: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی، سبک زندگی کمتحرک و تغذیه ناسالم نیز ممکن است در بروز فیبروم نقش داشته باشد.
عوارض فیبروم رحم
اگرچه فیبرومها معمولاً خوشخیماند، اما در موارد پیشرفته میتوانند باعث بروز مشکلات جدی شوند:
کمخونی شدید ناشی از خونریزیهای طولانی
ناباروری یا اختلال در بارداری
افزایش خطر سزارین یا زایمان زودرس
فشار به ارگانهای اطراف مانند مثانه و روده
روشهای تشخیص فیبروم رحم
تشخیص قطعی فیبروم معمولاً از طریق معاینه لگنی و تصویربرداری انجام میشود:
سونوگرافی ترانس واژینال: رایجترین روش تشخیص فیبروم با وضوح بالا
MRI رحم: برای تشخیص دقیق محل و تعداد فیبرومها
هیستروسکوپی: جهت بررسی داخل رحم، بهویژه برای فیبرومهای زیرمخاطی
سونوگرافی سهبعدی یا سونو سالین: برای ارزیابی بهتر ساختارهای داخل رحم
درمان فیبروم رحم
انتخاب روش درمانی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله سن بیمار، شدت علائم، اندازه و محل فیبروم، و تمایل به حفظ باروری.
- 1. درمان دارویی
داروهای ضدالتهاب (NSAIDs) برای کاهش درد
داروهای ضدبارداری جهت تنظیم خونریزی
آگونیستهای GnRH برای کاهش اندازه فیبروم، موقتاً با مهار هورمونهای جنسی
- 2. روشهای غیرجراحی
آبلاتیو اندومتر: تخریب پوشش داخلی رحم جهت کاهش خونریزی
آمبولیزاسیون شریان رحمی: قطع جریان خون فیبرومها با تزریق ذرات خاص به داخل شریانها
- 3. جراحی
میومکتومی: خارج کردن فیبرومها بدون آسیب به رحم، مناسب برای زنان مایل به بارداری
هیسترکتومی: برداشتن کامل رحم، راهحل قطعی برای زنان بدون تمایل به باروری آینده
نقش سبک زندگی در پیشگیری و کنترل فیبرومها
تغییر سبک زندگی میتواند در پیشگیری یا کنترل رشد فیبروم مؤثر باشد:
حفظ وزن سالم و کنترل چاقی
ورزش منظم بهویژه فعالیتهای هوازی
رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوهها و غلات کامل
کاهش مصرف گوشت قرمز و غذاهای فرآوریشده
مدیریت استرس با استفاده از روشهای آرامسازی مثل یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق
جمعبندی
فیبروم رحم یکی از بیماریهای نسبتاً شایع در میان زنان در سنین باروری است که در صورت عدم تشخیص یا درمان بهموقع، میتواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت علائم هشداردهنده، انجام معاینات منظم و مشاوره با پزشک متخصص زنان و زایمان نقش بسیار مهمی در تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر این بیماری دارد. انتخاب بهترین روش درمانی، بهویژه با در نظر گرفتن تمایل بیمار به حفظ قدرت باروری، باید با دقت و توجه به شرایط فردی انجام شود.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.